Narodziny Miedzymorza. Ukształtowanie ojczyzn, powstanie państw oraz układy geopolityczne wschodniej części Europy w późnej starożytności i we wczesnym średniowieczu"

Termin "Międzymorze" robi dziś wielką karierę. W mediach odmieniany jest przez wszystkie przypadki. Na ogół pojmowany jest jako polityczny zamysł utworzenia z państw środkowej Europy organizmu mogącego stanowić naturalną przeciwwagę dla Niemiec i ich mocarstwowych aspiracji. Publicyści opisują tę ideę w czasie "przyszłym życzeniowym". A przecież Międzymorze już w Europie kiedyś istniało. U świtu ubiegłego tysiąclecia.

Praca Leszka Moczulskiego "Powstanie Międzymorza" jest pierwszą tak obszerna analizą historyczną procesów geopolitycznych i geohistorycznych powstawania ojczyzn oraz kształtowania państw tworzących istniejący do dzisiaj system polityczny Międzymorza.

Kraje i ludy wyłaniały się z mgły terra incognita, dołączając do wspólnej historii najpierw śródziemnomorskiego świata antycznego, a następnie formującej się Europy; tak wyznaczono wschodnie granice cywilizacyjne naszej części świata.

Procesy integracyjne, w których następstwie formowały się osobne państwa i i wspólna res publica christiana stworzyły Europe, w której kulturowych granicach dziś żyjemy.
Dopiero inwazja mongolska - falą sięgająca aż do granic Cesarstwa, wybrzeży Adriatyku i gór Grecji, a następnie cofająca się do dorzecza Wołgi - zamknęła epokę i obszar formowania cywilizacji europejskiej.

Ale zanim to nastąpiło, przez kilka stuleci ludy i narody serca Europy potrafiły zbudować geopolityczna strukturę tej unikalnej przestrzeni Międzymorza.

Geopolityka - potęga w czasie i przestrzeni" jest próbą syntezy stuletniego już dorobku geopolityki akademickiej oraz krytycznej oceny głównych koncepcji geopolityki stosowanej. Jak pisze autor, każdy kraj jest częścią większej przestrzeni i uczestnikiem procesów rozwijających się w szerszej skali. Stąd pojawia się konieczność szukania syntez: kulturowych, ekonomicznych, socjologicznych.

Jedną z najważniejszych jest synteza, biorąca pod uwagę w równej mierze zjawiska czasowe i przestrzenne. Dyscyplina, która się tym zajmuje, czyli geopolityka, jest względnie młodą dziedziną nauki, powstałą w naszym stuleciu i jeszcze w pełni nieukształtowaną, choć już kontrowersyjną. Generalnie zajmuje się ona badaniem przestrzennej struktury politycznej na tle fizycznej struktury geograficznej.

Ciągle znajdujemy się w pionierskiej epoce określania jej ram i funkcji. Próba konfrontacji teoretycznych założeń formującej się dyscypliny z powszechnie znanym materiałem historycznym może być interesująca intelektualnie, zarówno w zakresie nowych interpretacji przeszłości, jak i lepszego rozumienia świata, w którym żyjemy oraz przyszłości, w którą wkraczamy. Książka oparta na bogatej literaturze (autor odwołuje się bezpośrednio do ponad 600 cytowanych pozycji) jest efektem wieloletnich studiów.

"Mackinder stworzył najsłynniejsze dota?d prawo geopolityczne: Kto panuje nad Wschodnia? Europa?, ten włada Obszarem Centralnym; kto panuje nad Obszarem Centralnym, włada Sďwiatowa? Wyspa?; kto panuje nad Sďwiatowa? Wyspa?, włada sďwiatem.

Mackinder obrazowo tłumaczy mechanizmy tworzenia sie? nowoczesnych mocarstw?i akumulacji bogactwa dzie?ki handlowi morskiemu. Wyparcie transportu la?dowego jako głównej drogi wymiany handlowej zrewolucjonizowało stosunki mie?dzynarodowe. Brytyjski geograf podkresďla, zúe fundamentem kultury strategicznej kazúdego panďstwa jest jego krwioobieg transportowy.
Problematyka dominacji nad Sďwiatowa? Wyspa?, w perspektywie obserwowanej zmiany hegemonicznej i chinďskiego projektu Jednego Pasa Jednej Drogi, stanowi jedna? z osiowych kwestii współczesnych studiów strategicznych."
LESZEK SYKULSKI